Ból ucha zwykle jest bardzo dotkliwy, a walka z nim nie należy do najprostszych. Warto wypróbować domowe sposoby radzenia sobie z tym problemem. W żadnym wypadku nie powinny jednak zastępować terapii, przewidzianej przez laryngologa. W przypadku wielu chorób, w tym zapalenia ucha u dziecka, konieczne jest podanie antybiotyku.
Skąd bierze się zapalenie ucha u dziecka? Przyczyna zapalenia ucha środkowego u dziecka jest w większości mieszana. Oznacza to, że choroba wywoływana jest jednocześnie przez bakterie i wirusy. Najczęściej patogeny te znajdują się w górnych drogach oddechowych, gdzie namnażają się i rozprzestrzeniają na ucho środkowe. Z tego właśnie powodu zapalenie ucha u dzieci bardzo często współwystępuje z infekcją górnych dróg oddechowych. Dlaczego dzieci chorują na zapalenie ucha częściej niż dorośli? Jest to związane przede wszystkim z inną budową trąbki słuchowej u maluszków, czyli struktury wchodzącej w skład narządu słuchu. Co więcej, czynnikiem dodatkowo narażającym dzieci na tego typu infekcje mogą być problemy z migdałkiem podniebiennym, a dokładnie przerost migdałków. Tym, co przyczynia się do częstszych zapaleń ucha w dziecięcym wieku, jest także niedojrzałość układu odpornościowego. Objawy zapalenia ucha u dziecka Jak już wcześniej wspomniano, zapalenie ucha bardzo często występuje razem z infekcją górnych dróg oddechowych. Z tego powodu, pierwszymi objawami zakażenia mogą być: katar, kaszel, uczucie zatkanego nosa, towarzyszący im stan podgorączkowy lub gorączka. Trzeba podkreślić, że podwyższona temperatura ciała nie jest charakterystycznym objawem dla samego zapalenia ucha i nie zawsze występuje. Nieco później pojawia się ból ucha. Jednak nie odczuwają go wszystkie dzieci, dlatego też brak bólu nie wyklucza zapalenia ucha. Co więcej, im mniejsze dziecko, tym trudniej jednoznacznie stwierdzić, na co się skarży. Starsze dzieci narzekać będą na: pogorszenie słuchu, uczucie wypełnienia ucha, silny i tętniący ból. Objawy te utrzymują się nie dłużej niż parę dni, a największe ich nasilenie ma miejsce w porze nocnej. Z kolei u niemowląt z zapaleniem ucha mogą występować: wymioty, biegunka, problemy ze snem, trudności w karmieniu, zmiana zachowania. W każdej grupie wiekowej może dojść do wycieku płynu z ucha, co niekiedy wiąże się z poprawą słuchu. Pamiętaj jednak, że im dziecko jest mniejsze, tym objawy zapalenia ucha są bardziej ogólne. Domowe sposoby na zapalenie ucha Domowe sposoby w przypadku zapalenia ucha, choć nie są tak skuteczne jak leki, odgrywają dużą rolę w powrocie dziecka do zdrowia. Pamiętaj, aby w czasie infekcji przede wszystkim zadbać o nawodnienie maluszka, potrzebuje on wówczas nieco więcej płynów niż na co dzień. Bardzo ważne jest również dbanie o odpowiednie nawilżenie dróg oddechowych dziecka. Możesz przygotowywać dla niego inhalacje z soli fizjologicznej, stosując wszelkiego rodzaju nawilżacze powietrza lub kąpiąc dziecko przy zamkniętych drzwiach łazienki w stosunkowo ciepłej, ale nie gorącej wodzie. Jeżeli zapaleniu ucha towarzyszy katar, a nos jest zatkany, powinnaś starać się go udrożniać, zachęcając dziecko do wydmuchania nosa, lub też oczyścić go np. gumową gruszką czy aspiratorem. Podczas choroby pozwól dziecku odpocząć w domu i dopilnuj, aby unikało nadmiernej aktywności. Kiedy iść do lekarza? W niektórych przypadkach zapalenie ucha środkowego przebiega bardzo łagodnie i nie ma potrzeby kontaktowania się z lekarzem. Gdy wystąpią wcześniej wspomniane objawy, powinnaś dać dziecku leki przeciwbólowe oraz przeciwgorączkowe, czyli przykładowo ibuprofen oraz paracetamol. Jeżeli dziecko nie poczuje się lepiej następnego dnia, a objawy będą się utrzymywać, wtedy koniecznie należy udać się do lekarza. Inaczej wygląda sytuacja u dzieci poniżej 2. roku życia. Z takim maluszkiem powinnaś pójść do lekarza rodzinnego lub pediatry od razu po wystąpieniu objawów. W przypadku dzieci obciążonych chorobami przewlekłymi, takimi jak zaburzenia odporności, nawracające zapalenia ucha czy też zespół Downa, również nie powinnaś zwlekać z udaniem się do specjalisty. Leczenie zapalenia ucha Główną rolą lekarza jest ustalenie, czy przyczyną zapalenia ucha była infekcja bakteryjna. Jest to ważne, ponieważ stosunkowo często przy tej chorobie możliwe jest uniknięcie stosowania antybiotyków. U dzieci powyżej 2. roku życia dobrze jest przyjąć strategię czujnego wyczekiwania. Polega na zbadaniu dziecka przez lekarza, a następnie, jeżeli stan maluszka się nie pogarsza, zastosowaniu leczenia objawowego przez kolejne 24–48 godzin. To czas, w którym objawy mogą ustąpić, jeżeli za zapalenie ucha odpowiadają wirusy. Jeśli jednak stan dziecka się nie poprawia lub się pogorszy, bardzo często lekarz zmuszony jest zastosować w leczeniu antybiotyk. Są również pewne specjalistyczne wskazania przy których rezygnuje się ze strategii czujnego wyczekiwania i od razu stosuje się antybiotykoterapię. Pamiętaj, że kluczem do skutecznego leczenia zapalenia uszu u dziecka jest regularne podawanie leków przeciwbólowych oraz przeciwzapalnych i ogólne leczenie objawowe. W tym celu postępuj tak, jak zostało to wcześniej omówione, a w razie wątpliwości skonsultuj się z lekarzem rodzinnym bądź pediatrą. Preparaty na ból ucha dla dorosłych można stosować w formie tabletek do połykania, tabletek musujących, kapsułek i saszetek z proszkiem do rozpuszczania. Leki z ibuprofenem to skuteczne środki na ból ucha. Nie wszyscy pacjenci mogą jednak je stosować. W przypadku choroby wrzodowej żołądka i/lub dwunastnicy lub złej tolerancji Ból ucha u dziecka zwykle jest pierwszym symptomem ostrego zapalenia ucha środkowego. Poza bólem mogą jednak pojawić się także inne dolegliwości. Sprawdź, jak objawia się zapalenia ucha u dziecka. Dowiedz się także, jak rozpoznać, że dziecko boli ucho. Jak sprawdzić, czy dziecko boli ucho? Ból ucha u dziecka może być objawem stanu zapalnego. Ostre zapalenie ucha środkowego jest jedną z najczęściej diagnozowanych chorób wieku dziecięcego. Szacuje, że choroba jest każdego roku diagnozowana u prawie miliona pacjentów, z czego zdecydowana większość stanowią dzieci. Podstawowym objawem zapalenia ucha u dziecka jest ból, jednak nie każde dziecko jest w stanie to zakomunikować. Wielu rodziców w obawie przed powikłaniami stanu zapalnego zastanawia się, jak sprawdzić, czy dziecko boli ucho. Specjaliści podkreślają jednak, jedynym sposobem na sprawdzenie, czy w uchu rozwija się stan zapalny jest wziernikowanie. Tylko lekarz z pomocą wziernika do badania ucha jest w stanie określić, czy w uchu środkowym rozwija się infekcja. Dlatego, jeśli rodzice podejrzewają, że dziecko może boli ucho, powinni udać się do pediatry lub laryngologa. Objawy zapalenia ucha u dziecka Nie tylko ból jest objawem zapalenia ucha środkowego u dziecka. Co prawda dolegliwości bólowe występują u większości małych pacjentów, ale niektórzy są tak odporni na ból, że odczuwają jedynie łagodne kłucie. Wśród najczęstszych objawów zapalenia ucha u dziecka wymienia się także gorączkę. Jak jeszcze rozpoznać dolegliwość? Mogą pojawić się takie objawy jak: drażliwość, płaczliwość, brak apetytu, wymioty, biegunka. Zapalenie ucha u niemowlaka Szacuje się, że 75 proc. dzieci poniżej 5 lat chociaż raz w życiu choruje na ostre zapalenie ucha środkowego [Niemczyk, Dębska, Zawadzka-Głos]. Choroba najczęściej jest diagnozowana u niemowląt oraz dzieci w wieku przedszkolnym. Najczęstszą przyczyną zapalenia ucha u niemowlaka jest infekcja górnych dróg oddechowych przebiegającą z silnym katarem. Zazwyczaj katar przyczynia się do obrzęku błony śluzowej nosa, a w dalszej kolejności pojawia się obrzęk trąbki słuchowej, która łączy nos, gardło i ucho. Dzieci są bardziej narażone na zapalenie ucha, gdyż mają szerszą, krótszą oraz ustawioną bardziej poziomo trąbkę słuchową aniżeli dorośli. Jak rozpoznać zapalenie ucha u niemowlaka? Podstawowym objawem jest ból ucha, ale nie u każdego niemowlaka on występuje. Niektóre dzieci są tak odporne na ból, że odczuwają jedynie delikatne kłucie. Ponadto pojawia się pogorszenie słuchu, ale dziecko w wieku niemowlęcym nie jest w stanie zakomunikować tego rodzicom. Inne objawy zapalenia ucha u niemowlaka to gorączka, niemniej nie zawsze ona występuje. Jeśli choroba nie zostanie w porę rozpoznana, może dojść pęknięcia błony bębenkowej, a wówczas dojdzie do wycieku z ucha wodnistej wydzieliny. To sygnał, aby niezwłocznie iść z dzieckiem do lekarza. Rodzice powinny pamiętać, że jedynym sposobem na wykrycie zapalenia ucha jest wziernikowanie. Zapalenie ucha u noworodka Jeszcze trudniej rozpoznać zapalenie ucha u noworodka. Objawem bolącego ucha u dziecka może być jedynie rozdrażnienie. Noworodki z infekcją ucha często płaczą w trakcie karmienia, gdyż ruchy szczęką potęgują ból. Dlatego jeśli dziecko zaczyna płakać podczas jedzenia lub robi się niespokojne, warto skonsultować to z lekarzem, gdyż może to być jedyny objaw rozwijającego się stanu zapalnego. Nieleczone zapalenie ucha może doprowadzić do rozwoju wielu groźnych dla dziecka powikłań, wśród których wymienić można: perforację błony bębenkowej, niedosłuch, zapalenie ucha wewnętrznego, porażenie nerwu twarzowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, głuchotę. Zapalenie ucha środkowego u dziecka powyżej 2 roku życia w pierwszej kolejności leczy się środkami przeciwbólowymi i przeciwgorączkowymi. Obowiązuje tzw. zasada obserwacji. Jeśli w ciągu trzech dni ból uszu u dziecka i inne objawy nie ustąpią, lekarz zaleci antybiotykoterapię. Inaczej przebiega leczenie u dzieci poniżej 6 miesięcy oraz w przypadku wycieku z ucha lub bardzo wysokiej gorączki. Wówczas lekarz od razu przepisuje antybiotyk. Odpowiedź na pytanie, jak długo trwa zapalenia ucha, zależy od skuteczności antybiotykoterapii, która trwa najczęściej 7 dni. Jeśli po tygodniu stan zapalny nie ustąpi, konieczne będzie włączenie innego antybiotyku. Domowe sposoby na zapalenie ucha u dziecka Niektórzy rodzice korzystają z domowych sposobów leczenia. Co na ból ucha u dziecka proponuje medycyna naturalna? Jednym z najpopularniejszych sposobów jest stosowanie olejku kamforowego. Jednakże opinie lekarzy na jego temat są rozbieżne. Jedni przekonują o jego skuteczności, inne odradzają jego stosowania. Dlatego przed ewentualną decyzją o zastosowaniu olejku, należy skontaktować się lekarzem. Warto także pamiętać, że olej kamforowy stosuje się tylko i wyłącznie zewnętrznie. Nie wolno go wlewać do przewodu słuchowego, gdyż może to doprowadzić do poparzenia. Co jeszcze na zapalenie ucha u dziecka polecają zwolennicy medycyny naturalnej? Kluczowe znaczenie mają działanie profilaktyczne, gdyż choroba często nawraca. Po pierwsze powinno się możliwie zminimalizować ryzyko infekcji dróg oddechowych, a jeśli ona wystąpi regularnie oczyszczać nos dziecka. Po drugie, specjaliści podkreślają, że karmienia piersią do co najmniej 6 miesiąca życia jest istotnym czynnikiem obniżającym ryzyko zapalenia ucha oraz innych chorób. Zaleca się także, by wyeliminować takie czynniki ryzyka, jak ekspozycja na dym tytoniowy i używanie smoczka. W przypadku nawracających zapaleń ucha warto ograniczyć korzystanie z ośrodków opieki zbiorowej (żłobków, przedszkoli). Zapalenie ucha środkowego. Jest spowodowane zakażeniem ucha środkowego. Główne objawy to ostry, pulsujący ból i pogorszenie słuchu. Jeśli proces zapalny nie zostanie zatrzymany, następuje pęknięcie błony bębenkowej i pojawia się wyciek, początkowo wydzielina jest wodnista, ale później staje się ropna i gęsta.Ból ucha u dziecka mogą wywoływać bakterie. Choroby uszu szczególnie często atakują niemowlęta i małe dzieci. Co robić, gdy dziecko boli ucho, jak zapobiec nawrotom i jak złagodzić ból ucha u dziecka? Przeczytaj, jak rozpoznać ból ucha u dziecka i kiedy wybrać się do lekarza? Ból ucha u dziecka to częsta dolegliwość. Może być powikłaniem po przeziębieniu, a głównie po katarze, który przedostaje się do przewodu słuchowego i prowadzi do infekcji bakteryjnej. Statystyki podają, że aż trzy czwarte dzieci w ciągu pierwszych trzech lat życia przynajmniej raz przechodzi chorobę uszu i odczuwa związany z nimi ból ucha. Najczęściej chorują niemowlęta pomiędzy 6. a 18. miesiącem życia. Spis treściPrzyczyny bólu ucha u małego dzieckaNajczęstsza przyczyna bólu ucha - zapalenie ucha środkowegoKiedy do lekarza z bólem ucha u dziecka?Domowe sposoby na ból ucha u dzieckaCo robić, gdy ból ucha powraca? Sposoby na katar u dziecka Przyczyny bólu ucha u małego dziecka Najczęstszym powodem bólu ucha jest zlokalizowana tam infekcja. Wynika to ze specyficznej budowy ucha dzieci w tym wieku: przewód słuchowy znajduje się u nich bardzo blisko nosa, dlatego przyczyną bólu ucha u dziecka może być nawet zwykły katar, który zalega w przewodzie, sprzyja namnażaniu się bakterii i powoduje stan zapalny. Efektem jest ostre lub przewlekłe zapalenie ucha środkowego czy jego powikłania np. zapalenie wyrostka sutkowego. Warto jednak wiedzieć, że przyczyną bólu ucha małego dziecka może być również ząbkowanie, szczególnie wyrzynanie się zębów trzonowych, a także próchnica (u starszych dzieci). Inne powody bólu ucha u dziecka to: urazy mechaniczne - dziecko może odczuwać ból ucha w wyniku uderzenia się w nie obecność ciała obcego w uchu (np. malutkiego klocka) czop woskowiny czyrak lub ropień w uchu przerost migdałków "zawianie", czyli wyziębienie uszu i głowy. Czytaj: Infekcje u dzieci – kalendarz dziecięcych infekcji wirusowych Najczęstsza przyczyna bólu ucha - zapalenie ucha środkowego Istnieje kilka rodzajów infekcji laryngologicznych, które powodują ból ucha u dzieci. Są to zarówno infekcje małżowiny usznej, jak i choroby rozwijające się bezpośrednio w przewodzie słuchowym. Do pierwszej grupy zaliczamy np. bakteryjne zapalenie ucha zewnętrznego, spowodowane nadkażeniem przez bakterie. Do drugiej – wszystkie rodzaje zapaleń ucha środkowego, a więc zapalenie ostre (ropne albo nieropne), przewlekłe (aktywne, z wyciekiem albo bez wycieku płynu) oraz wysiękowe (w jamie bębenkowej gromadzi się wtedy jałowy płyn). Niemowlakom najczęściej przytrafia się ostre zapalenie ucha środkowego. W typowych przypadkach poprzedzone jest wirusową infekcją górnych dróg oddechowych. Gdy wirusy dotrą z nosa do trąbki słuchowej, kolonizują ją i wywołują lekki stan zapalny. Torują jednak drogę bakteriom, najczęściej z grupy Streptococcus pneumoniae i Haemophilus influenzae. To one właśnie odpowiedzialne są za ostry stan zapalny. Łatwo poznać, że do niego doszło, bo niemowlak zaczyna nagle bardzo płakać, może pocierać uszkiem o pościel albo dotykać je rączką. Dzieci, które potrafią już mówić, mogą skarżyć się na silny ból ucha i szumy uszne. Ich przyczyną jest płyn, który gromadzi się w uchu środkowym – nie ma gdzie odpłynąć i uciska błonę bębenkową. W większości przypadków trwa on jeden dzień i ustępuje, gdy błona pęka i wydzielina wydostaje się na zewnątrz. Jednak u około 20 proc. dzieci ból nie występuje – rodzic dowiaduje się o chorobie wówczas, kiedy dochodzi do wycieku płynu z ucha. Charakterystyczna jest także gorączka oraz złe samopoczucie ogólne. Czytaj także: Czyszczenie noska niemowlaka. Czym i jak czyścić nos niemowlaka? Problemy ze słuchem u dzieci: przyczyny głuchoty dziecięcej Kiedy do lekarza z bólem ucha u dziecka? Ostre zapalenie ucha środkowego możesz podejrzewać, jeśli niemowlak ma wysoką gorączkę, płacze (wyraźnie przyczyną jest ból ucha), a wcześniej miał katar. W takim przypadku dziecku trzeba podać lek przeciwgorączkowy i jak najszybciej pojechać do pediatry albo laryngologa lub wezwać lekarza do domu (w nocy najlepiej pojechać do najbliższego szpitala, w którym jest ostry dyżur laryngologiczny). By rozpoznać chorobę, lekarz bada ucho specjalnym przyrządem – otoskopem – za pomocą którego ocenia wygląd i stan błony bębenkowej. Jeśli stwierdzi, że jest ona przekrwiona i uwypuklona, niemowlak ma zapalenie ucha i wtedy konieczny jest odpowiedni sposób leczenia. Antybiotyk (lekiem pierwszego wyboru jest amoksycyklina) zalecany jest obecnie wtedy, gdy dziecko ma mniej niż pół roku, a także dzieciom z wysoką gorączką, z wyciekiem z ucha albo niemowlakom poniżej 2 lat w przypadku obustronnego ostrego zapalenia ucha środkowego. Trzeba go wtedy podawać przez siedem do dziesięciu dni. U starszych dzieci z łagodniejszymi objawami bólu ucha zalecane jest tzw. czujne wyczekiwanie, które polega na podawaniu leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych (ibuprofenu co 6–8 godzin lub paracetamolu co 4 godziny). Dopiero gdy w ciągu 24–48 godzin od wystąpienia pierwszych objawów choroby nie będzie poprawy, lekarz zdecyduje o wprowadzeniu antybiotyku. Po zakończeniu kuracji konieczna jest wizyta kontrolna, podczas której lekarz oceni, czy leczenie było skuteczne. Domowe sposoby na ból ucha u dziecka Pierwszym krokiem w złagodzeniu bólu ucha u dziecka jest podanie mu leku przeciwbólowego. Warto to zrobić, aby pomóc dziecku dotrwać do wizyty u lekarza lub do czasu, aż antybiotyk przepisany przez specjalistę zacznie działać. Może to być paracetamol lub ibuprom w czopku lub syropie - postać preparatu zależy od wieku dziecka. Starszemu dziecku możesz zaproponować domowe sposoby leczenia bólu ucha. Jeśli ból wywołany jest zdjęciem czapki na spacerze, czyli przewianiem, zastosuj ciepły okład z rozgrzanego ręcznika lub puść na ucho dziecka ciepły strumień suszarki do włosów. Jeśli ból jest spowodowany infekcją spróbuj podać dziecku czosnek lub syrop cz cebuli. To naturalne antybiotyki, które być może zdążą zahamować rozwój infekcji w poważniejsza chorobę. Co robić, gdy ból ucha powraca? Ból ucha u dziecka, a zwłaszcza zapalenia uszu mają niestety tendencję do częstych nawrotów. Są niemowlęta, które przechodzą infekcję nawet kilka razy w ciągu roku. Do czynników sprzyjających nawrotom należą palenie papierosów przy dziecku, alergie, refluks żołądkowo-przełykowy, a u dzieci nieco starszych – przerost migdałka gardłowego wynikający z częstych infekcji. W takich przypadkach warto wyeliminować jak najwięcej czynników zwiększających ryzyko nawrotów (np. przestać palić przy dziecku). Ale to niejedyne możliwości. U dzieci z częstymi zapaleniami uszu lekarze często zalecają profilaktyczną antybiotykoterapię, polegającą na tym, że w okresach nasilonych infekcji malec dostaje małe dawki antybiotyku. Jeśli w uszach gromadzi się płyn, lekarz może zalecić założenie drenu, za pomocą którego będzie on usuwany na zewnątrz. Skłonność do częstych zapaleń uszu minimalizują również probiotyki ze szczepu Streptococcus salivarius K12. Probiotyk ten wydziela tzw. lantybiotyki, które chronią jamę ustną przed drobnoustrojami wywołującymi infekcje laryngologiczne. Sprawdza się również w profilaktyce i podczas infekcji nosa i gardła, a także po przebytej anginie. Czytaj: Infekcja wirusowa, czy bakteryjna? Jak sprawdzić, z jaką infekcją mamy do czynienia Probiotyki dla niemowląt. Co to jest probiotyk i co tak naprawdę wiemy o probiotykach? redakcja, Małgorzata WójcikObjawy mogą się różnić w zależności od lokalizacji toczącego się stanu zapalnego. Jednak typowymi symptomami, które powinny skłonić do wizyty u laryngologa są: silny ból ucha, zaburzenia słuchu takie jak niedosłuch lub szumy uszne oraz bóle głowy. Dodatkowo możesz odczuwać ogólne rozbicie, gorączkę i brak apetytu. Syn 6 lat ma swoje pierwsze w życiu ferie zimowe. Ciotka proponuje mamie, żeby pojechał razem ze swoją kuzynką do babci. Syn nie ma szczególnie bliskiej relacji z tą babcią i jest silnie związany emocjonalnie z mamą. Ciotka: wiem, że on jest mamicycek, ale moja córka już jest spakowana, więc chyba może tym razem pojechać sam? Będzie super, babcia zaplanowała cały tydzień. Mama zgadza się z ociąganiem, ale myśli, że wyjazd może wszystkim wyjść na dobre, syn zacieśni relację z babcią i będzie w towarzystwie swojej ukochanej kuzynki. Syn nie jest pewien, czy chce jechać, ale mama wie, co powiedzieć, żeby się zgodził (świadomie nim delikatnie manipuluje). Dzień przed wyjazdem syn gorzej się czuje, a rano wymiotuje. Rodzice odwożą go do babci i zostają na noc. Babcia przy porannej kawie plotkuje, że ciotka to wszystko wymyśliła, bo co ona miałaby zrobić z córką w czasie ferii? Syn mówi, że chciałby, żeby mama też została u babci i że boi się, że w razie trudnej sytuacji babcia go nie zrozumie i nie wysłucha tak dobrze jak mama. Mama obiecuje, że jeśli będzie potrzeba, to przyjedzie po niego. Trzy dni później babcia informuje, że syn ma gorączkę i nie wie, co robić. Syn przez telefon mówi: mamo przyjedziesz? Rodzice przyjechali i wrócili z dzieckiem do domu. Następnego dnia zaczyna boleć ucho. Zatyka się. Konwencjonalny lekarz przepisuje antybiotyk ogólnoustrojowo, bo zapalenie jest zbyt duże, żeby mogły pomóc kropelki. Mama opowiada dziecku w czasie snu, że było narzędziem i że mama wiedziała, że nie chce jechać. Teraz jest już w domu, jest bezpieczny i może przestać chorować. Następnego dnia rano gorączka ustąpiła i ucho przestało boleć. Antybiotyk pozostał na recepcie 😉 Przypadek opisany przez Emilię K. z Warszawy Nawigacja wpisu Ból ucha jest nieprzyjemny, jednak zdarza się, że mija bez użycia leków. Jeśli powraca lub jest bardzo dokuczliwy, należy go ujarzmić. Przyczyn jego powstawania jest wiele: może być wynikiem przewiania, odmrożenia, poparzenia, infekcji dróg oddechowych, niedrożnego przewodu słuchowego, a także stanów zapalnych jamy ustnej i ucha.
Ból ucha u dziecka najczęściej wynika z ostrego zapalenia ucha środkowego. Może mieć też inne przyczyny, takie jak zalegający czop woskowinowy, ciało obce lub uraz mechaniczny. Kiedy udać się z dzieckiem do lekarza? Czy istnieją skuteczne i bezpieczne domowe sposoby na ból ucha u dzieci? Spis treści: Ból ucha u dziecka – objawy Katar a ból ucha u dziecka Przyczyny bólu ucha u dziecka Ból ucha u dziecka – diagnostyka. Kiedy udać się do lekarza? Leczenie bólu ucha u dzieci Domowe sposoby na ból ucha u dziecka Ból ucha u dziecka – możliwe powikłania Ból ucha u dziecka – objawy Ból ucha u dziecka jest częstą dolegliwością. Zwykle powstaje w wyniku zapalenia ucha środkowego lub ucha zewnętrznego. Może mieć też inne przyczyny, które nie są bezpośrednio związane z uchem. U niemowląt i małych dzieci, ból ucha może pojawić się w związku z zapaleniem migdałków lub gardła. Niezależnie jednak od powodu, ból ucha jest nieprzyjemną dolegliwością, która może dość wyraźnie odbić się na samopoczuciu dziecka. U maluchów do mniej więcej 3-ego roku życia, ból ucha może nie być łatwy do zdiagnozowania. Dzieci w tym wieku nie są jeszcze w stanie same określić miejsca zlokalizowania przykrych objawów. Ból ucha może dawać o siebie znać poprzez: rozdrażnienie, większą płaczliwość, spadek apetytu, problemy ze snem, częste przebudzanie się z płaczem, gorączkę, czasem wymioty. W przypadku bólu ucha wynikającego ze stanu zapalnego, może pojawić się upośledzenie słuchu i szumy uszne. Symptomy te mogą być zgłaszane przez starsze dzieci. U niemowląt może natomiast zdarzać się pociąganie za chore uszko, a także przerywanie posiłku z płaczem. Ból ucha ma zwykle duże nasilenie, kiedy jego przyczyną jest schorzenie dotyczące tego narządu. Jeśli natomiast przyczyna leży w innym miejscu, dolegliwości są mniej intensywne, ale zwykle trwają dłużej i mają tendencję do wszystkie wymienione wyżej objawy muszą występować jednocześnie. Ból ucha może pojawić się bez wymiotów, czy też wysokiej temperatury. Choć gorączka jest typowym objawem ostrego zapalenia ucha środkowego, u części małych pacjentów w ogóle nie występuje lub ma niewielkie bólu ucha może pojawić się też wyciek ropnej wydzieliny z ucha. Świadczy on o samoistnej perforacji błony bębenkowej. Zanim dojdzie do wycieku, ból najczęściej ulega nasileniu i może być bardzo uciążliwy dla malucha. Po pęknięciu błony dochodzi do spadku intensywności dolegliwości. Mimo ustąpienia bólu, warto z dzieckiem udać się do lekarza, aby sprawdzić stan ucha i proces gojenia się błony bębenkowej. Katar a ból ucha u dziecka Najczęstszą przyczyną bólu ucha u dziecka jest ostre zapalenie ucha środkowego. Schorzenie to rozwija się zazwyczaj pod wpływem infekcji dotyczącej nosa i nosogardzieli. Jak dochodzi do przeniesienia zakażenia do ucha? Nosogardziel połączona jest z uchem środkowym za pomocą trąbki słuchowej, zwanej też trąbką Eustachiasza. Podczas infekcji, błona śluzowa nosa i nosogardzieli jest obrzęknięta i przekrwiona. Produkowana w nadmiarze wydzielina może przedostać się do ucha środkowego i wywierać ucisk na błonę bębenkową. Choć początkowo zakażenie ma zwykle pochodzenie wirusowe, z czasem może dojść do nadkażenia bakteryjnego. Z tego właśnie powodu, katar występujący jednocześnie z bólem ucha, może wskazywać na ostre zapalenie ucha u dziecka wywołane przez wirusy lub bakterie. Szacuje się, że nawet 1 na 5 infekcji dotyczących górnych dróg oddechowych u dzieci prowadzi do rozwoju ostrego zapalania ucha. Wynika to przede wszystkim z przyczyn anatomicznych. U niemowląt i małych dzieci trąbka słuchowa jest krótsza i umiejscowiona bardziej poziomo. Takie położenie zwiększa ryzyko przeniesienia zakażenia w obrębie górnych dróg oddechowych. Dodatkowo, infekcje w tym wieku zdarzają się znacznie częściej niż u osób dorosłych, ze względu na stopniowe kształtowanie się układu immunologicznego. Przyczyny bólu ucha u dziecka Ból ucha u dzieci może mieć różne przyczyny. Oprócz wspomnianego ostrego zapalenia ucha środkowego, może być to: ciało obce zaklinowane w obrębie przewodu słuchowego zewnętrznego, zapalenie ucha zewnętrznego - u dzieci występuje znacznie rzadziej niż u dorosłych, zaczopowanie przewodu woskowiną, użądlenie lub ukąszenie przez owady, krwiaki małżowiny usznej, uraz mechaniczny, odmrożenie lub oparzenie małżowiny usznej, półpasiec uszny - na skórze małżowiny usznej, a także we wnętrzu ucha można zaobserwować charakterystyczne wykwity, urazy głowy. Przyczyną bólu ucha u dzieci może być też przewlekłe zapalenie ucha środkowego, które najczęściej rozwija się u pacjentów po przebytym ostrym zapaleniu ucha środkowego w wyniku nieprawidłowego leczenia choroby. Ból ucha może wiązać się też z innymi powikłaniami przebytych chorób dotyczących narządu słuchu, np. zapaleniem wyrostka sutkowatego. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w dalszej części artykułu. Rzadką przyczyną dolegliwości bólowych są też zmiany nowotworowe. Ból ucha może być również wynikiem chorób zlokalizowanych poza narządem słuchu. Jest to tzw. wtórny ból ucha, określany też jako otalgia wtórna. Ze względu na sposób unerwienia czuciowego ucha, ból z wielu innych miejsc w organizmie może przenieść się właśnie do uszu. Dotyczy to kręgosłupa szyjnego, tarczycy, krtani, jamy ustnej i narządów klatki piersiowej. Wspólne unerwienie tych struktur z uchem powoduje niejako przeniesienie bólu. Otalgia wtórna zwykle jest spowodowana przez stan zapalny zębów, próchnicę, zahamowanie wzrostu trzeciego trzonowca, stan zapalny migdałków, zapalenie gardła lub zmiany w okolicach kręgosłupa szyjnego. Ból ucha u dziecka – diagnostyka. Kiedy udać się do lekarza? Bolące ucho u dzieci wymaga konsultacji z lekarzem. Złe samopoczucie malucha, gorączka i inne objawy nie są charakterystyczne dla chorób ucha i bez wykonania odpowiedniego badania trudno jest prawidłowo zdiagnozować chorobę. Podstawowe badanie przeprowadzane w przypadku bólu ucha to otoskopia. Umożliwia ona dokładną ocenę stanu ucha zewnętrznego i błony bębenkowej. Lekarz najczęściej sprawdza też gardło i bada węzły chłonne. W większości przypadków, takie postępowanie jest wystarczające do tego, aby stwierdzić najczęstszą przyczynę bólu ucha u dzieci, czyli ostre zapalenie ucha środkowego. Rzadziej konieczne są dodatkowe badania, takie jak morfologia, badanie audiometryczne oceniające zmysł słuchu lub przyczyną bólu jest ciało obce w uchu, w większości przypadków również należy zgłosić się z maluchem do lekarza. Kilkuletnie dzieci mają czasem skłonność do wkładania różnorodnych przedmiotów do jam ciała, w tym również ucha. Nie każdy zalegający wewnątrz kanału słuchowego przedmiot będzie powodował natychmiastowe wystąpienie bólu u dziecka. Niektóre ciała obce, w wyniku długotrwałego pozostawienia w obrębie ucha zewnętrznego, powodują wystąpienie stanu zapalnego przewodu słuchowego. Dopiero po kilku dniach, a nawet tygodniach może pojawić się ból ucha, obrzęk lub ropny wyciek. Z podejrzeniem bólu ucha u dziecka lub innymi niepokojącymi objawami zawsze należy skonsultować się z lekarzem. Samodzielne próby usuwania ciał obcych z ucha u dzieci niosą ryzyko głębszego przemieszczenia się przedmiotu lub uszkodzenia struktur ucha. Leczenie bólu ucha u dzieci Leczenie bólu ucha u dziecka zależy od przyczyny dolegliwości. Zalegający w uchu przedmiot należy usunąć. Natomiast stan zapalny przewodu słuchowego wywołany długotrwałym przebywaniem przedmiotu w uchu wymaga już innego podejścia. Inaczej też wygląda leczenie ostrego zapalenia ucha. W takim przypadku zaleca się leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Może to być np. zawiesina z ibuprofenem lub paracetamolem. Zapalenie ucha u dziecka wywołuje ból, który najczęściej sam ustępuje w przeciągu 24-48 godzin. Stosowanie w tym okresie leków na ból i gorączkę bezpiecznych dla dzieci, pomoże uśmierzyć odczuwane dolegliwości i poprawić samopoczucie. Obecnie uważa się, że lekiem po który warto sięgnąć w pierwszej kolejności w przypadku ostrego zapalenia ucha, o ile nie ma żadnych przeciwwskazań, jest ibuprofen. Stosowany w zalecanych dawkach wykazuje silniejsze działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe przy zachowaniu podobnego bezpieczeństwa do paracetamolu. Krople do uszu zawierające substancje przeciwbólowe lub wyciągi ziołowe nie są obecnie zalecane do leczenia stanów zapalnych narządu słuchu. Wynika to z braku danych, potwierdzających jednoznacznie ich skuteczność w tym wskazaniu. Podobnie jak krople obkurczające błonę śluzową nosa i preparaty przeciwhistaminowe. Zastosowanie antybiotyku u większości małych pacjentów nie jest konieczne. Nawet wtedy, gdy przyczyną zapalenia są bakterie. Są jednak takie grupy chorych, u których lekarz zaleca wdrożenie antybiotyku już na wczesnym etapie infekcji. Dotyczy to dzieci w pierwszym półroczu życia, z bardzo nasilonymi objawami, wyciekiem z ucha, obustronnym stanem zapalnym ucha i zaburzeniami odporności. U pozostałych dzieci, zaleca się jednak czujną obserwację dziecka. Jeśli symptomy się nasilą lub po ustąpieniu znów powrócą, konieczna jest pilna wizyta u ucha wywołany zaleganiem woskowiny wymaga usunięcia jej nadmiaru z przewodu słuchowego. U dzieci ze skłonnością do produkowania zwiększonej ilości wydzieliny, warto systematycznie stosować preparaty do higieny uszu. W ich składzie można znaleźć oleje roślinne lub glicerynę. Substancje te ułatwiają rozpuszczenie korków woskowinowych, a dzięki temu powodują łatwiejsze ich usunięcie. Przykładowe preparaty, które można zastosować u dziecka to Vaxol i Antotalgin Natural. Czasem konieczne jest usunięcie zalegającego czopu z woskowiny w gabinecie zabiegowym. Domowe sposoby na ból ucha u dziecka Domowe sposoby na bolące ucho u dziecka najczęściej nie są wystarczająco bezpieczne, aby je stosować. Patyczki higieniczne wykorzystywane do usuwania nadmiaru zalegającej wydzieliny, niosą ryzyko zbyt głębokiego umieszczenia w przewodzie słuchowym, łącznie z uszkodzeniem błony bębenkowej. Znacznie bezpieczniejszą metodą jest korzystanie z wyżej wymienionych preparatów do higieny uszu. Nie zaleca się również zatykania ucha watą. Zgodnie z panującą powszechnie opinią, takie działanie ma na celu zapobieganie zapaleniu ucha. W rzeczywistości, wata nie chroni przed zachorowaniem, a dodatkowo stwarza ryzyko zagnieżdżenia się w przewodzie słuchowym. Świecowanie ucha jest nie tylko nieskuteczne, ale też niebezpieczne. Jest to zatem kolejna domowa metoda na ból ucha u dziecka, z której nie należy sposoby, niegdyś często stosowane na ból ucha, to używanie olejku kamforowego. O ile może być on wsmarowany w zewnętrzną część ucha lub aplikowany w formie okładu na ucho, o tyle zdecydowanie nie zaleca się wkraplania olejku kamforowego do przewodu słuchowego. Wiąże się to z ryzykiem podrażnienia skóry i błony bębenkowej. Szczególnie niebezpieczne jest stosowanie tego olejku do ucha, jeśli już doszło do uszkodzenia błony bębenkowej, czego nie wiadomo bez przeprowadzenia odpowiedniego badania. W takiej sytuacji, zastosowanie olejku kamforowego grozi nawet trwałym pogorszeniem słuchu. Ból ucha u dziecka – możliwe powikłania Powikłania chorób ucha, które wywołują ból, są rzadkie. Brak leczenia lub niewłaściwe dobrane preparaty mogą skutkować stopniowym rozprzestrzenianiem się infekcji na znajdujące się w bliskiej odległości tkanki. Wśród możliwych powikłań znajduje się zapalenie wyrostka sutkowatego. Można zaobserwować wówczas silne zaczerwienienie i obrzęk za małżowiną uszną. Ucho delikatnie odstaje, ze względu na pojawiającą się opuchliznę. Oprócz silnego bólu, występuje też gorączka. Ostre zapalenie ucha może przekształcić się w przewlekłą infekcję, która najczęściej wymaga leczenia chirurgicznego. Inne powikłania, które mogą wystąpić to zapalenie ucha wewnętrznego, porażenie nerwu twarzowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i ropień mózgu. Ryzyko pojawienia się tych komplikacji nie jest wysokie. Ból ucha u dzieci jest częstą dolegliwością, która może mieć różnorodne przyczyny. Jedynie lekarz jest w stanie sprawdzić co może powodować ból ucha u dziecka. Odpowiednie badania i leczenie umożliwi poprawę stanu zdrowia malucha i szybszy powrót do normalnej aktywności. Kto dla Was pisze?Nazywam się Dominika Pagacz-Tokarek. Bycie farmaceutą to dla mnie nie tylko zawód, ale przede wszystkim możliwość niesienia pomocy innym w zakresie zdrowia. Aby robić to coraz lepiej, ciągle się uczę i doszkalam. W wolnym czasie czytam książki i układam puzzle. Lubię też aktywnie spędzać czas w gronie rodzinnym. Bibliografia: Zakrzewska A., Ból ucha u dziecka, Medycyna Praktyczna Hryniewicz W., Albrecht P., Radzikowski A., Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego, Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, 2016, s. 65-71. Krawiec M., Pediatra I, PZWL, 2019, s. 1261-1268. Uwaga, artykuł nie stanowi porady medycznej, ani opinii farmaceuty lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pytającego. Uzyskane informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady. Masz pytania? Napisz po bezpłatną poradę: farmaceuta@
- ሟሌшужидεճо հиςер
- ዠхυժус ቶփխчխхаժωቭ σе εглоռጣմሀ
- Ψоγидሿչ ом
- Αтаሏуве нጅ
- Εхибቂгα ևρе ፄεհοдխтеኅа
- Уጱес θдуչθφ
ból ucha u 6 latka
